Het kraakbeen is de beschermende laag die voorkomt dat botten over elkaar heen kunnen schuren. Door aandoeningen of bijvoorbeeld blessures kan het kraakbeen dunner worden of helemaal verdwijnen. Bekende aandoeningen waarbij kraakbeen verdwijnt en de pijnlijke gewrichten blijvend zijn artrose en reumatoïde artritis. Bij reumatoïde artritis verdwijnt het kraakbeen door de ontstekingen die optreden. De gewrichten veranderen hierdoor van houding wat voor vervormde groei zorgt bij de ledematen die met de gewrichten verbonden zijn. Het bekendste zijn de kromme vingers bij patiënten met reumatoïde artritis. Reumatoïde artritis kan leiden tot artrose van de gewrichten.
De meest voorkomende oorzaak van pijnlijke gewrichten bij oudere maar ook bij jongere mensen is artrose. Bij het bewegen van de gewrichten hoor je een krakend geluid of soms luide knak terwijl je pijnscheuten krijgt in het gewricht. Artrose is een sluipende aandoening, in het begin heb je weinig last maar de slijtage van het kraakbeen gaat verder. Op het moment dat ergens botten tegen elkaar kunnen schuren, ontstaat de vaak hevige pijn. Fysiotherapie kan helpen om de spieren soepel te houden maar wordt vaak als pijnlijk ervaren. Stukjes bot die uitsteken kunnen voor extra pijn zorgen, in de meeste gevallen kunnen deze operatief verwijdert worden. Voor de artrose op zich bestaat nog geen medicatie of operatie die genezing brengt. Artrose kan voor pijnlijke gewrichten door het hele lichaam zorgen. In de meeste gevallen zit er niets anders op dan met de pijnlijke gewrichten te leren leven.