Op de eerste plaats is dat door het ontstaan van een poetstrauma. Met andere woorden: door te hard poetsen, een manier van poetsen die niet juist is en/of een tandenborstel die te hard is kan het tandvlees op een zodanige wijze beschadigen dat het zich op een bepaald ogenblok terugtrekt. Bij voorkeur poetst men met een zachte tandenborstel en oefent men niet te veel druk uit bij het poetsen. Door niet op de juiste manier poetsen zijn de tandhalzen eveneens aan extra slijtage onderhevig.
Indien de infectie van de rand van het tandvlees zich uit heeft gebreid naar het kaakbot dan zal dit bot af worden gebroken. Dit proces staat bekend onder de medische benaming parodontitis. Ten gevolge van een dergelijke ontsteking loopt men de kans dat het tandvlees zich zal gaan terug trekken.
Na een geslaagde parodontologische behandeling zal het steunweefsel dat rondom de tanden en de kiezen is gelegen genezen. Het tandvlees zal zich terugtrekken en de spleet tussen de tand en het tandvlees (de zogenaamde pocket) wordt kleiner. De tanden, en eveneens de wortels eronder zijn grondig gereinigd. Indien de infectie namelijk aanwezig zou blijven dan wordt het risico op het verder terugtrekken van het tandvlees alsmaar groter. Bovenal bestaat de kans om alle tanden en kiezen te verliezen. Na het genezen van de steunweefsels zal de hoogte bovendien stabiel blijven.
Er zijn een aantal overige factoren welke samen met de eerder genoemde oorzaken van tandvlees dat zich terugtrekt de kans hierop vergroten. De wortels van de voortanden kunnen zijn bedekt met maar een dun laagje bot of zelfs helemaal geen bedekking meer hebben.
Het probleem van terugtrekkend tandvlees wordt niet altijd serieus genomen. Men blijft er dan vaak te lang mee doorlopen en onderneemt pas actie als er al flinke schade door is ontstaan.