Zonnecollectoren werken als het ware volgens een vrij simpel principe. Dit principe kan vergeleken worden met een voorwerp van metaal dat voor een zekere tijd in de zon wordt geplaatst. Het metaal zal in zo’n geval net zoals een zonnecollector, na verloop van tijd steeds meer warmte op gaan nemen en dus alsmaar warmer gaan worden. Een zonnecollector is in de regel dan ook opgebouwd uit een soort metaal dat eveneens een vloeistof bevat. Op het ogenblik de zonnecollector door middel van de warmte van de zon opwarmt dan zal de aanwezige vloeistof ook warmte op gaan nemen.
Er zijn een aantal verschillende soorten zonnecollectoren in de handel verkrijgbaar zoals onder andere de vlakke plaat collector, dit zijn een aantal vacuüm leidingen welke uit zijn gerust met reflectoren, buizenregisters die in grote oppervlakken verwerkt zijn en de zogenaamde CPC-collectoren
Een vlakke plaat collector beschikt over een kern die op is gebouwd uit een zwarte plaat (de zogeheten absorber). Zodra de absorber in een geïsoleerde bak wordt gezet dan zal er nog meer warmte op kunnen worden genomen in verhouding tot wat er aan de omgeving af zal worden gegeven waardoor de temperatuur van de absorber alsmaar zal stijgen. Bereikt het verschil in warmte tussen de absorber en de omgeving een bepaald niveau dan zal er steeds meer warmte af worden gestaan. Zodra de stroom van warmte van de absorber naar de omgeving zo groot is geworden dat deze hetzelfde is geworden als de warmte die op is genomen dan stop het opwarmen van de absorber.
De warmte die een zonnecollector genereert kan niet alleen worden toegepast om gebouwen of kraanwater te verwarmen maar eveneens om een zwembad van warm water te voorzien. Men kan een zonnecollector namelijk het zwemwater laten verwarmen of voorverwarmen.