Van Plasmodium falciparum werd in het jaar 2002 heel het genoom bekend. Dit is tevens de vorm welke de meest gevaarlijke vorm van malaria, de zogenaamde malaria tropica veroorzaakt, waarbij het risico op een fatale afloop aanzienlijk groter is dan bij de overige soorten. Het risico op een fatale afloop is bij de overige soorten te verwaarlozen klein. Plasmodium falciparum is verantwoordelijk voor circa de helft van alle malariagevallen, Plasmodium vivax neemt twintig tot dertig procenten van de gevallen voor zijn rekening en Plasmodium ovale en Plasmodium malariae zorgen ieder voor ongeveer tien procent vam alle gevallen van malaria
De Franse arts Alphonse Laveran was in het jaar 1880 de eerste persoon die de parasiet als de veroorzaker van malaria beschouwde. Zeventien jaar later werd door de Britse arts Ronald Ross de levenscyclus van de malariaparasiet in de malariamug vastgelegd.
De laatste tijd komt er echter een vijfde plasmodium soort voor welke met name in Zuidoost-Azië aan wordt getroffen bij de mens namelijk. Plasmodium Knowlesi. Deze parasiet is bekend van malaria bij apen en kan in een dikke druppel preparaat niet van plasmodium malariae worden onderscheiden. In plaats van een cyclus van drie dagen zoals bij de plasmodium malariae heeft deze parasiet een cyclus van slechts één etmaal. Dit veroorzaakt eerder een groter aantal geïnfecteerde cellen in vergelijking met plasmodium malariae wat eveneens een reden is dat bij een plasmodium knowlesi infectie een patiënt wel kan komen te overlijden. Voornamelijk in Maleisië wordt plasmodium knowlesi op relatief grote schaal gevonden.
De gangbare wijze van overdracht is door een beet (of eigenlijk een steek) van een malariamug, maar besmetting kan eveneens door middel van besmette naalden of een bloedtransfusie plaatsvinden. Dit wil dus zeggen dat ook een steriele manier van werken in de gezondheidszorg van groot belang is om verspreiding van malaria te kunnen voorkomen.