De gemiddelde leeftijd waarop een vrouw voor het laatst menstrueert is 51 jaar. Dit noemt men de menopauze. Een vrouw weet zeker dat de menopauze begonnen is op het ogenblik dat er één jaarlang geen menstruatie meer op is getreden. Vóór deze laatste menstruatie hebben de meeste vrouwen zo’n vijf tot tien jaar zogenaamde overgangsklachten.
Bij één tot twee procent van alle vrouwen stopt de menstruatie reeds voor het veertigste levensjaar. Er is in een dergelijk geval sprake van een vervroegde overgang. De menstruatie blijft dan tenminste vier maanden achter elkaar weg en in die periode is de FSH hormoonconcentratie ruim 40 IU/l (de normaalwaarde bedraagt tot 10 IU/l). Het is echter mogelijk dat de menstruatie toch weer voor een paar maanden terugkeert en dat er één of meerdere perioden zonder en met menstruatie elkaar afwisselen.
Dikwijls merkt een vrouw pas wat op het moment dat ze stopt met het gebruik van de pil omdat ze bijvoorbeeld zwanger wil worden en er op zo’n moment geen menstruatie meer komt. Opvliegers en overige overgangsklachten worden minder snel herkend omdat een vrouw nog niet de normale leeftijd voor de overgang heeft bereikt.
Eén oorzaak waardoor men te vroeg in de overgang kan komen, is dat de voorraad eicellen op is geraakt. Een overige oorzaak kan zijn dat de eierstokken niet meer op de normale hormoonstimulatie reageren die vanuit de hersenen wordt gegeven en eveneens niet op stimulatie door middel van bepaalde hormoonpreparaten.
Het is mogelijk dat er geen eicellen meer zijn doordat allebei de eierstokken zijn verwijderd door middel van een operatieve ingreep. Eveneens is het mogelijk dat de eicellen zijn vernietigd door medicatie (chemotherapie) of door bestraling. Wanneer er sprake is van een erfelijke ziekte, bijvoorbeeld een chromosoomafwijking, is het meestal reeds van tevoren bekend dat men vroeg in de overgang zal geraken.