Er zijn een aantal mutaties bekend welke overgeërfd kunnen worden en een sterk verhoogde kans geven op het ontstaan van kanker. In zo’n verband wordt eveneens gesproken over een erfelijke kanker. Voorbeelden van erfelijke kankervormen zijn het BRCA1-gen en het BRCA2-gen. Vrouwen welke door overerving zo’n mutatie hebben, hebben een aanzienlijk grotere kans op het krijgen van eileiderkanker of borstkanker.
Diverse ziekteverwekkers worden in verband gebracht met het ontstaan van bepaalde kankersoorten. Een paar voorbeelden daarvan zijn: het Humaan papillomavirus, het peniscarcibnoom en het cervixcarcinoom maar eveneens het blaascarcinoom en schistosomiasis. Verder het Epstein-Barrvirus en het Burkitt-lymfoom net zoals de bacterie helicobacter pylori en maagkanker en het Merkelcelpolyomavirus dat aankan worden getoond in een Merkelcelcarcinoom.
Ultraviolet- en ioniserende straling kunnen mutaties in de cellen van het lichaam en dus kanker veroorzaken. Van een aantal chemische stoffen is eveneens bekend dat deze kanker kunnen veroorzaken (carcinogenen). Voorbeelden van dit soort stoffen zijn onder andere: benzooyreen dat te vinden is in rook en dat bromchuscarcinoom tot gevolg kan hebben. Maar ook asbest dat het mesothelioom kan veroorzaken en aromatische aminen in verf dat verantwoordelijk kan zijn voor het ontstaan van het blaascarcinoom.
Om daadwerkelijk kanker te kunnen ontwikkelen dienen de mutaties op te treden in genen welke zijn betrokken bij het reguleren van de deling van de cellen. De volgende genen zijn voornamelijk hierbij van belang: proto-oncogenen, tumorsuppressorgenen, genen welke de apoptose en welke het DNA-hestel regelen
Proto-oncogenen zijn normaliter bij het stimuleren van normale celdelingen betrokken, dit zijn genen die de groei bevorderen en verantwoordelijk voor de groei en de deling van cellen. Indien nodig kunnen deze weefsel of organen in omvang toe laten nemen door het stimuleren van de celdeling, dit staat bekend als hypertrofie. Een voorbeeld daarvan is het trainingseffect waarbij na een training de spieren sterker en dikker worden. Als deze uitwendige prikkel wegvalt, kan dat eveneens het omgekeerde effect, antrofie, tot gevolg hebben waarbij de spiermassa afneemt.