Hersenvliesontsteking kan niet alleen zelfstandig optreden, maar eveneens als een bijverschijnsel ontstaan van een aantal kinderziektes zoals de bof, mazelen en waterpokken (hierbij is er dan sprake van de virale vorm). Verde kan hersenvliesontsteking een bijverschijnsel zijn van een longontsteking, een schedelbasisfractuur of een middenoorontsteking (hierbij betreft het dan juist de bacteriele vorm).
Niet altyijd is het even gemakkelijk om op tijd een hersenvliesontsteking te herkennen en de juiste medische zorg te krijgen. Symptomen van hersenvliesontsteking kunnen zijn: het hebben van hoge koorts, overgeven, hoofdpijn, sufheid, verwardheid en een overgevoeligheid voor geluid en licht maar het meest kenmerkende symptoom van hersenvliesontsteking is mischien wel de zogenaamde nekstijfheid, ook wel nekkramp genoemd. Hierbij kan de patiënt de kiin niet meer opp de borst leggen. Toch wil het niet zeggen dat wanneer men geen last heeft van nekstijfheid er geen sprake kan zijn van hersenvliesontsteking en dient men bij het vermoeden hiervan als nog snel medische hulp in te roepen.
Bij baby’s kunnen gelijke symptomen te zien zijn maar eveneens: juist geen nekstijfeheid en/of koorts, een fontanel die gezwollen is, een apatische blik in de ogen, erg ziek en grauw zien, een verminderd bewustzijn, weigeren te eten, huilerig en prikkelbaar zijn.Verder kreunt de baby veel en wil niet worden aangeraakt bijvoorbeeld wanneer men een luier wil verschonen. Bovednien heeft het kindje dan van zogeheten luierpijn en doet het optillen van de beentjes bij het plat op de rug liggen pijn. Dit verschijnsel komt niet altijd bij hersenvliesontsteking bij zuigelingen voor.