Het teveel aan hersenvocht in de hersenen kan om verschillende redenen ontstaan. Het hersenvocht wordt niet opgenomen in de bloedbaan, het wordt te langzaam opgenomen in de bloedbaan of er wordt teveel hersenvocht geproduceerd. De opname van het hersenvocht is vaker de oorzaak dan een teveel aan productie. Bij baby’s en kleine kinderen is een hydrocefalus nog duidelijk zichtbaar omdat de schedel zacht is. Het hoofdje van de baby zet onder druk van het hersenvocht uit waardoor het groter wordt. Ook bij oudere kinderen en volwassenen kan een waterhoofd ontstaan. Omdat de schedel niet meer kan uitzetten krijgt men interne hoofdproblemen zoals hoofdpijn, slecht zien en desoriëntatie. Omdat de hersenen het best vergeleken kunnen worden met een harde schijf van de computer is het wel duidelijk dat teveel vocht kortsluiting kan veroorzaken.
Baby’s die met een open rug geboren worden hebben vaak als complicatie een hydrocefalus ofwel een waterhoofd. Maar een waterhoofd kan ook ontstaan door een ongeval, hersenbloeding of bij bepaalde infectieziekten. Afhankelijk van de oorzaak van het waterhoofd bestaan er verschillende behandelingen om de druk bij de hersenen weg te nemen. Een bekende infectieziekte is meningitis, een bekende aandoening een hersenbloeding. Een goede behandeling met de juiste medicijnen zorgt ervoor dat deze oorzaak vaak tijdelijk is. Bij een regelmatig verstopte shunt bij baby’s of bij bijvoorbeeld een hersentumor kan een waterhoofd niet altijd genezen worden. Hierdoor ontstaat meestal schade binnen de hersenen.