Slapeloosheid (medisch: insomnie) is een slaapstoornis. Personen met deze aandoening kunnen moeilijk in slaap vallen en blijven ‘s nachts betrekkelijk lang wakker of slapen te licht.
Als slapeloosheid langer dan een paar nachten duurt, kan de aandoening chronisch worden en kan het slaaptekort een zeer nadelige uitwerking op het welzijn hebben. Slapeloosheid verstoort het natuurlijke slaapritme, dat moeilijk te
herstellen is. Sommige mensen die aan slapeloosheid lijden, verergeren onbedoeld de situatie door overdag of vroeg op de avond kort te slapen, waardoor ‘s nachts de kwaal juist erger wordt. Sommigen proberen ondanks het gebrek aan slaap te blijven functioneren, wat ernstige lichamelijke en psychische problemen kan
opleveren. Het kan voorkomen dat iemand die bang is aan
slapeloosheid te lijden, in werkelijkheid alleen minder behoefte aan slaap heeft. Het is normaal om bij het ouder worden lichter te gaan slapen en in kortere
perioden. Sommige ouderen liggen in bed te woelen, omdat hun lichaam niet meer slaap nodig heeft, terwijl ze wel gewend waren aan een bepaalde tijd *slaap.
Insomnie* komt relatief vaak voor door externe oorzaken als geluidshinder, lichthinder of als bijwerking van bepaalde
medicijnen, maar kan ook worden veroorzaakt door stress,
opwinding, lichamelijke of psychische aandoening, voedselallergie(ën) en slechte slaapdiscipline. Het is een belangrijk symptoom van een manie bij mensen met een bipolaire stoornis en kan ook een teken zijn van verhoogde schildklieractiviteit, depressie en andere stimulerende fysiologische prikkels. Ook kan er sprake zijn van genetische aanleg voor onder meer fatale familiaire insomnie (prion).
