Leefgids.be

De typische maag-darmklachten bezorgen de aandoening de benaming koilia, wat in het Grieks buik betekent. Coeliakie, eveneens vaak aangeduid met glutenenteropathie of inheemse spruw, is een chronische aandoening aan de darmen. De aandoening kenmerkt zich door een aangeboren glutenintolerantie welke bij een niet aangepast dieet leidt tot een beschadiging van het slijmvlies in de darmen. Coeliakie wordt naar alle waarschijnlijkheid door een immunologische reactie tegen één van de eiwitten van het glutencomplex veroorzaakt. Er worden bij een dergelijke reactie antistoffen aangemaakt uit de zogenaamde IgA-klasse. Gluten is de benaming voor een groep van eiwitten welke in alle granen voorkomen, echter niet alle granen bevatten de gliadinefractie, welke coeliakie veroorzaakt. Maïs en rijst zijn granen die wel gluten, maar geen gliadine in zich hebben. De aandoening leidt bij deze groep patiënten tot een verminderde opname van voedingsstoffen welke zal verbeteren bij het volgen van een zogeheten glutenvrij dieet. Coeliakie wordt reeds tientallen jaren lang met name geassocieerd met maag-darmklachten. Echter uit meer recent onderzoek is vast komen te staan dat tegenover iedere patiënt met maag-darmklachten er acht staan zonder verschijnselen.[

Ook zijn inmiddels een aantal schadelijke onderdelen van het kleefeiwit geïdentificeerd. Deze behoren tot de in alcohol oplosbare fractie van de tarwe-eiwitten. De betreffende bestanddelen worden gliadine genoemd en bevatten een heleboel van de aminozuren glutamine en proline. Deze bestanddelen wekken een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem en het darmslijmvlies op bij personen die er gevoelig voor zijn. Het immuunsysteem van deze personen ziet de gluten als zijnde gevaarlijk waarop een immunologische en ontstekingsreactie zal volgen. De slijmlaagcellen * maken diverse HLA-klassen (HLA I, DR en DQ). Bepaalde bestanddelen van het *kleefeiwit (het gliadinepeptide) binden aan de bij deze mensen overvloedig voorkomende HLA-DQ2-antigenen. Zo’n binding wordt door glutamaat versterkt dat talrijk in het gliadinepeptide zit. Het enzym tissue-transglutaminase maakt glutaminezuur aan uit dit glutamaat. Door zo’n configuratieverandering bindt gliadine beter in het slot van het HLA-eiwit. Het complex van gliadine en het HLA-DQ2-antigen dat is gevormd bindt op diens beurt aan speciale lymfocyten (T-helpercellen van het CD4+ type) en zorgt daarbij voor een gestegen productie van ontstekingsmediatoren (Interferon-γ, TNF-α, Interleukine-6 und Interleukine-2).